ÑOHA'ÂNGA: KAPIATA

ATENEO DE LENGUA Y CULTURA GUARANI

Maitei horyvéva opavavépe

David Galeano Olivera

 

ÑOHA’ÂNGA: KAPIATA

Ohai: Sabina Núñez de Galeano

Leer original (hacer clic) en: http://dgaleanolivera.wordpress.com/nohaanga-kapiata/

 

Táva              : Kapiata.

Tenda           : Tavapehê hérava “Jataity”, peteî oga’ípe.

Ára                 : oimeraêva, ko’aĝagua.

Ava’anga      : Ña Nati (50 ary, imena’ŷva) ha mokôi imemby: Chive (15 ary) ha Sepi (18 ary)

ooo000ooo

Peteî arakôi porâitépe, kuarahy osê jave, Ña Nati ha mokôive imemby: Chive ha Sepi, opu’â ramo hikuái ha oguapy hikuái mesa jerére orambosa haĝua.

Jepiveguáicha Ña Nati voi opu’âkuri ojapo peteî kojói haku asy ha hetereíva. Chive raê osê kotýguio.

Chive             : Mba’éichapa che sy?. Mba’éichapa neko’ê?.

Ña Nati          : Cheko’ê porâ che memby ha nde?.

Chive             : Cheko’ê porâ avei.

Ña Nati          : Ha Sepi piko ne’írâ opáy.

Chive             : Opáyma. Oime ojovaheihína. Oútama ñarambosa haĝua.

Sepi osê upe javete koty ryepýguio ha omomaiteíma avei isymíme.

Sepi               : Mba’éichapa che symi porâ?. Mba’éichapa neko’êra’e?.

Ña Nati          : Cheko’ê porâ che memby ha ndépa mba’éicha neko’ê?.

Sepi                           : Cheko’ê porâ avei che sy. Kuehe pyhare niko pya’e añeno. Chekane’ôitereikuri. Heta niko ñamba’apókuri typycha apópe. Ajépa Chive?. Oimeva’erâ nekane’ôkuri avei?.

Chive             : Héê. Chekane’ôiterei avei upévare, ndéicha, pya’e avei ake. Heta typycha jajapókuri kuehe. Oimeva’erâ 50 rupi jajapókuri.

Ña Nati          : Néi, pe’úkatu pende kojói. Ko árape heta typycha jajapojeyva’erâ. Peikuaaháicha jaguerahava’erâ Paraguaýpe,     upépe oha’ârôma chupekuéra ijararâ.

Sepi               : Che sy Nati: kuehe niko remombe’u’ypýkuri oréve mba’eicharupípa ñande táva héra Kapiata.

Chive             : Héê, añete upe mba’e eréva Sepi. Ñande sy he’íkuri ñandéve ko árape omombe’upataha ñandéve ñande táva réra mba’éichapa heñóikuri.

Ña Nati          : Oî porâ. Upe mboyve, pepu’â ha pejohéi pende kojói ryru ha jaha chendive amoite tapŷi ñamba’apohápe.

Chive ha Sepi opu’â hikuái ha isy ojerurehaguéicha chupekuéra oho ojohéivo ikojói ryru, upéikatu oho hikuái isy rapykuéri, omba’apo haĝua. Hóga ruguápe, upépe oî peteî tapŷimi ha hyepýpe oguerekopaite hemikotevê: yvyrapuku, typycha rogue ha inimbo oipurúva omosâ haĝua umi typycha upéi ha’ekuéra ohepyme’êtava.

Ña Nati          : Moôitepevépa amombe’úkuri peême kuehe. Mávapa imandu’a.

Sepi               : Ndéniko emombe’úkuri mba’éichapa ko’a rupi oikohague Ñande ypykue, Guaranikuéra, ha jeko ha’ekuéra ohekaha hikuái peteî hetavéva: mymba, ka’a térâ mba’e, ha upéva réra oipuru hikuái ombohera haĝua upe táva. Upepeve niko che sy emombe’ukuri oréve.

Ña Nati ombyapu’a aja typycha peteî yvyrapukúre ha omosâvo, osê ha ombojoapýkuri imombe’umi kóicha:

Ña Nati          : Héê. Upéichaite. Ajépa penemandu’a porâ che ñe’ênguemíre

Chive                         : Ha mba’éichapiko naoremandu’amo’âi ku orembovy’áva, umi ne ñe’ê rupive niko ore roñemoarandu avei. Oî ko’a rupi heta tapicha Kapiatayguáva oikuaa’ŷva itáva rembiasakue. Néi, che sy, embojoapýkatu oréve upe káso remombe’u’ypyva’ekue kuehe ka’aru.

Ña Nati          : Ha mba’e piko ha’evéta peême. Haimete niko ha’epamavoíkuri peême kuehe ka’aru. Ha’ehaguéichakuri ko’a rupi oikókuri umi ñande ypykue, Guaranikuéra, ha ohechávo hetaha ko yvy vorépe peteî ka’avo hérava kapi’i atâ, ndaje ombohéra hikuái itavami Kapiata, ha pe mburuvicha omoakâva umi ñande ypykuépe, ohechakuaávo mba’éicha hekoverosâ ha ijy upe ka’avo upémaramo oipyhy upe ka’avo réra, ha ha’evoi oñembohérakuri Mburuvicha Kapiata. Ha upe guive ko’aĝaite peve, ñande táva ojekuaa oparupiete Kapiatápe. Ha upe guive ko’aĝaite peve táva Kapiatápe ojejapo kapi’i atágui peteî tembipuru, ogapy pytyvôhára, hérava typycha. Ha upépe opa…

Sepi               : Iporâite niko che sy pe káso péva. Hi’ânte opavave jaikóva Táva Kapiatápe jaikuaa añetehápe moôguipa ou héra.

Chive             : Añete ere Sepi, opavave jaikuaava’erâ mba’épa he’ise ha moôguipa ou ñe’ê Kapiata.

Ña Nati katu oîma tataypýpe, oipyvupyvu hembi’u ha vokóikema osê he’i imembykuérape:

Ña Nati          : Néi, peñe’êreirângue upépe, tapeho pejovahéi ha pejepohéi oîmbáma ñane rembi’u. Pejúke jakaru ha ja’aguyjeveme’ê Tupâme ojesarekóre ñanderehe.

Opa.