Blogia
Guarani

TERERE, GUARANÍME

TERERE, GUARANÍME

Ohai: David Galeano Olivera

Leer original (hacer clic) en (http://cafehistoria.ning.com/profiles/blogs/terere-guaran-me)

Leer también en (http://dgaleanolivera.wordpress.com/terere-guaranime/)

       “Jatererépy”, “ejúpy jaterere”, “jahápy ja’u terere”, “japytu’umína ha jaterere” péicha oiko ñehenói terererâ.

Karai Víctor Insfrán ho’uka terere hemiarirôme

       Terere niko peteî mbopiro’yha ñanemba’etéva, ymaite guive, ko’áĝa ha tapiaite ñanemoirûva ñane retâ tuichakue javeve. Péicha avei paraguayo ha paraguaya oho jave ambue tetâ rupi katuete ogueraha hendive itereremi. Váicha ku terere’ŷre noîmbaivoi.

       Hasynunga jajuhu haĝua peteîmínte jepe ñane retâygua oikuaa’ŷva mba’épa terere térâ mba’éichapa ojejapo.

       Arahaku ha araro’ýpe, arakue ha pyharekue terere omoirû maymavaitépe.

       Terere niko ho’u tavaguasuygua ha okaraygua, ikatéva ha ichapîva, iñarandúva ha itavýva, ipirapirehetáva ha imboriahúva; mitâ, mitârusu, kakuaa ha hi’aremivéva.

       Terere je’úpe oî tekojoja. Opavavéva ñandeja ha’e oîháme. Terere niko ñane angirû ijojaha’ŷva ha ñanderayhurakate’ŷva. Terere oñongatu ñane rembikuaa, ñane rembiasa, ñane remiandu, ñane rembipota ha ñane remimbyasy. Terere ñandekuaa porâ ha ñande ichupe.

       Terere niko ñande rekoha pytu, ñande rekoha pehê, ipype oî y, ka’a ha opaichagua pohâ ñana ha’éva Ñande Ru remimoîngue ha’éva ko arapy apohare.

       Ñane ramói ha ñande jarýi oikuaauka terere ñande ru ha ñande sýpe, ha’ekuéra ombohasa ñandéve ha ñande jaikuaaukajey ñane ñemoñarépe. Pevarâ natekotevêi jaha mbo’ehaópe ha natekotevêi ñamoñe’ê aranduka.

       Terere niko héra Guarani ha upévare ipaje, imbarete, imarangatu, hosâ ha tuicha ipu’aka. Terere ohechuaka Guarani reko.

       Terere niko ñanembyaty, ñanembojoaju, ñanemo’aĝuive ñande rapicháre ha hi’arigua ñanembopytu’u, ñanembopy’arory, ñanembopuka, ñanemboretia’e ha omoheñói vy’a ñane ñe’âme.

       Terere ombohasa tovasy, tovapuku, pochy, py’arô, py’atarova, ñeko’ôi, pirevai, ay ha kaigue.

       Terere jerépe ijapaite: pukarâ, káso ñemombe’u, mbarakapu ha purahéi.

       Y ro’ysâmi ha ka’a jaguerekóma guive jaguerekóma avei terere.

       Ogapy térâ mba’apohápe oiko terere jere.

       Kokû, kapi’ikatî, parapara’i, menta’i, santa lucía morotî, limô, aguakáte rogue ha ambuéva rykuere ojehe’a y ro’ysâre ha jaipytévo ombopiro’y ha omohesâi ñande rete.

       Oîvoi oguerekóva hembipuru apytépe peteî angu’a’i oipurúva ára ha ára ojoso haĝua pohâ ro’ysâ iñasâiva óga jerere.

       Oî avei terere rupa ha’éva tembi’umi terere mboyvegua. Rora kyra, revíro, chipa, fariña kyra, tortilla mandi’omíre téra empanada ŷrô mortadela-mi. Avei tembi’u ko’êngue ojekuaavéva ype rovápe. Asaje katu, jekaru mboyve, oî terere jopy.

       Kuarahy resê ha kuarahy reikévo, yvatévo ha yvy gotyo, reĝuahê reĝuahêhápe ko ñane retâme, rejuhúta katuete peteî tapicha pukavýpe nemomaiteíva tereremíre.

       Mitâ térâ imitâvéva oitykua ha kakuaáva oipyte sogue sogue ohóvo.

       Mángo guy térâ óga pepo guýpe, apykapuku ári térâ ñembo’yhápe, kuarahy pytû hakuve jave térâ yvytu piro’y pejúpe, oiko terere je’u.

       Otereréva ndo’úi peteî, otereréva niko ho’u heta ha are. Otereréva ndaikatúi ipy’araĝe, ipy’aguapyva’erâ.

       Terere niko ñanemba’e teete. Hese’ŷ ndaikatúi jaiko. Hese’ŷ ñane ndaha’ei paraguayo. Hese’ŷ kóva ndaha’eichéne ñane retâ…

 

ooo000ooo

 

Ehendusérô TERERE JERE, Ino Méndez mba’e, opurahéiva Los Alfonso; ehesakutu ko’ápe (http://www.youtube.com/watch?v=6nuWj6pXRc8&feature=youtu.be)

 

TERERE JERE

Ino Méndez mba’e

 

Pyharevete ko ñane retâme

Kuarahy omimbíva ojope jope

A más que asaje ñanderavere

Ñanembohy’ái ñanemboy’uhéi

 

Ostira ostiráma algún alimento

Ku ñahenoiháicha terere rupa

Fariña kyra, tortilla, chipa

Ipepogua’ŷrô pe ype rova

 

Terere seva ho’ysâporâva

Pe ipohevéva tove toitykua

Terere jere pohâ ro’ysâ

Ogueru tory, ñanembovy’a

Ñañe’ê de fútbol, de amor y placeres

Ha erúke la talla japuka haĝua

 

Terere jere, pohâ ro’ysâ

Ñanemohesâi, ñanembojora

Ko mba’e hete ñanemba’etéva

Ñande Paraguáipe aníke o-faltá

 

ooo000ooo

 

LEY 4261/2011

QUE DECLARA PATRIMONIO CULTURAL Y BEBIDA NACIONAL DEL PARAGUAY AL TERERE

EL CONGRESO DE LA NACION PARAGUAYA SANCIONA CON FUERZA DE LEY

Artículo 1°.- Declárase patrimonio cultural y bebida nacional del Paraguay al Terere.

Artículo 2°.- Institúyase el último sábado de febrero de cada año como el “Día Nacional del Terere”, con el objetivo de proteger y fortalecer la identidad nacional.

Artículo 3°.- Facúltase a la Secretaría Nacional de Cultura, a coordinar sus planes, programas y proyectos para fomentar la protección y difusión nacional e internacional del Terere.

Artículo 4°.- Comuníquese al Poder Ejecutivo.

Aprobado el Proyecto de Ley por la Honorable Cámara de Senadores, a dieciocho días del mes de noviembre del año dos mil diez, quedando sancionado el mismo, por la Honorable Cámara de Diputados, a dieciséis días del mes de diciembre del año dos mil diez, de conformidad a lo dispuesto en el Artículo 207 numeral 1) de la Constitución Nacional.

Víctor Alcides Bogado González, Presidente, H. Cámara de Diputados

Jorge Ramón Avalos Mariño, Secretario Parlamentario

Oscar González Daher, Presidente, H. Cámara de Senadores

Blanca Beatriz Fonseca Legal, Secretaria Parlamentaria

Asunción 7 de enero de 2011

Téngase por Ley de la República, publíquese e insértese en el Registro Oficial.

El Presidente de la República, Fernando Armindo Lugo Méndez

Luis Alberto Riart, Ministro de Educación y Cultura

 

0 comentarios