Blogia
Guarani

JAPUKAMÍNA

JAPUKAMÍNA

 

ESPÍRITU SANTO

(Omombe’úva: Angélica Sánchez Centurión – Karapegua)

 

Peteî karia’y akóinte hekopotîva, peteî ára ojogua imba’yrumýirâ ha oho heseve tupâópe ha oĝuahêvo upépe omoingévoi imba’yrumýi tupâo ryepýpe, okê tuichavéva rupi.

Ohechávo upéva, pa’i he’i pe karia’ýpe: “Ma’erâiko remoinge ne mba’yrumýi ko’ápe” ha karia’y ombohovái chupe: “Ani haĝua ojegueraha chehegui. Mba’épa oikova’erâ chehegui oñemondasapy’árô chehegui, ko ipyahuetéva”.

Pa’i osê he’i karia’ýpe: “Enohê okápe ha Espíritu Santo oñangarekóta hese”. Karia’ymi ojeroviágui pa’i ñe’êre ohohê okápe imba’yrumýi.

Upéingo oñepyrû ñembo’eguasu ha ojovasávo, karia’y osê he’i: “Padre, Hijo, amén”.

Iñirû oîva ijykére oparandu chupe: “Mba’éreiko nde’eréi Espiritu Santo”.

Karia’y osê he’i hapichápe: “Espíritu Santo niko oime amo okápe… oñangarekohína che mba’yrumýire”


 

MBOY VITÓKEPA AGUEREKO

(Omombe’úva: Roberto Guerrero Vera – Asunción)

            

Peteî oka’úva niko ovava ohóvo tapére ha py’ÿinte oñakâmbota hatâ yvyra karanda’ýre, Ande rehegua.

Peichaháguingo, ojuhu hapépe peteî tahachi, ha osê he’i chupe: “Nde, karai marangatu, eremína chéve mboy vitókepa aguereko che akâme”.

Tahachi ojesarekoporâ rire iñakâre osê he’i chupe: “Irundy vitóke reguereko che irû. Mba’érepa reporandu chéve upe mba’e”.

Ka’úcho ombohovái chupe: “Ha poapy (8) vitóke ahupytývo aĝuahêtama che rógape… Irundy ramo aguereko”, he’ívo ohojey henonde gotyo, tuichaite tatáre, ovava asy oguatávo.

 

EIPIRÓNA

(Omombe’úva: Matilde Galeano – Kapi’atâ)

 

Peteî oka’úva oguapýhina ha peichahágui ohasa henonde rupi peteî kuñakarai imembykuña reheve. Oka’úva omaña porâ pe mitâkuñáre ha upéi he’i: “Kuñakarai, ivaietéiko ne membykuña”.

Kuñakarai ombohovái chupe: “La belleza la tiene por dentro, señor”. Upéva ohendúvo, oka’úva he’i kuñakaraípe: “Eipiróna upéicharô”.

 

OPURAHÉI NDÉVE

(Omombe’úva: Sabino Giménez Ortega – Kapiata)

            

Peteî karai oho iñangirû rógape. Upépe oĝuahêvo omomaitei iñangirûme ha kóva omoinge chupe hóga korapýpe, peteî mango guýpe oho hikuái oguapy.

Uperiremínte oho hendapekuéra iñangirû ra’y. Ohechávo chupe, upe mitâ’i ojepete yvyre ha upéikatu ipojaipojái yvate.

Karai oporandu iñangirûme: “Nde ra’ýpiko noîporâmbáimba’e”.

Iñangirû ombohovái chupe: “Nahániri. Ha’éko nohendúi ha noñe’êi. Ovy’aitereínteko nderechahaguére ha opurahéi ndéve: yvýre ajepokyty ha yvágare chepojái… pévante”.  

 

AVEI OJE’E CHÉVE

(Omombe’úva: Abdón Galeano Benítez – Kapiata)

            

Oike peteî mondaha peteî óga neporâvape ha oñepyrû jave hembiapo, oĝuahê ogajarakuéra. Mondaha he’i chupekuéra: “¡Arriba las manos!”, ha upéi ombojoapy: “Pehechajepéma niko che rova. Pojukátamante. Upe mboyve aikuaase pende réra”.

Kuñakarai osê he’i: “Che cheréra Rosa”. Upéva ohendúvo, mondaha osê he’i: “Ndéve ndorojukamo’âi… che sy herava’ekue upéicha”. Upéi mondaha he’i karaípe: “Ha nde, mba’éichapa nderéra”. Karai, tuicha kyhyjére, osê he’i chupe: “Chéngo cheréra Juan pero… avei oje’e chéve Rosa”.


 

TUICHAITE LEMBÚRE

(Omombe’úva: Rudi Torga - Asunción)

 

Moköi oka’úva -tuichaite lembúre- ijurujái omaña yvate gotyo. Peteï he’íhina: “Amóva Jasy”. Ambue katu he’i: “Nahániri. Péva kuarahy”.

Péicha oïhína moköive. Upe jave ohasa upérupi ambue oka’úva. Upémarö he’i hikuái chupe: “Emyesakämína oréve peteï mba’e... kuarahy térä jasýpa pe ohesapévahina”.

Pe ohasáva he’i chupekuéra: “Ndaikuaái. Chéngo ndaha’eivoi arupigua”. 

 

MBOHAPY IMEMBY

(Omombe’úva: Salomón Melgarejo - Asunción)

 

                             Peteï kuñakarai niko mbohapyvoi imemby. Peteï ára, oñemongeta hendive peteï karai oporandúva kuñakaraimíme mba’épa oikóta imembykuéragui okakuaapávo.

Kuñakarai, ohechaukávo imemby tuichavéva, he’i: “Kóvagui oimeva’erä oikóta futbolista mba’e”. “Anichéne. Mba’érepa ere”, he’i chupe upe karai. Kuñakarai ombohovái chupe: “Ha’e... ha’éngo opay guive oke peve oiko pelota rapykuéri”.
Ohendúvo upe mba’e, karai oporandujey: “Ha amóva, mbyteréva, pévagui piko mba’e oikóta”. Kuñakarai omañávo imemby mbyterére he’i: “Ha’e... pévagui oimeva’erä oikóta músico mba’e”. “Anichéne. Ha... mba’érepiko ere”, he’i chupe upe karai. Kuñakarai ombohovái chupe: “Ha’e... ha’éngo opay guive oke peve oiko opurahéi ha ombopu imbaraka’i”.
Ohendupávo upe mba’e, karai oporandujey: “Ha amóva, pe ipahaguéva, pévagui piko mba’e oikóta”. Kuñakarai omañávo imemby’i pahaguére he’i: “Ha’e... pévagui oimeva’erä oikóta político mba’e”. “Anichéne. Ha... mba’éreiko ere”, he’i chupe upe karai. Kuñakarai ombohovái chupe: “Ha’e... pévango rehupívo úpa... okakáma nderehe”.

 

(Fuente: Libros “Pukarâmeme” y “Pukarântevoi”, de David Galeano Olivera)

 

Remoñe’êsérô ambue PUKARÂ, eike VIKIPETÂme (Wikipedia en Guarani); upevarâ, ehesakutu ko’àpe: http://gn.wikipedia.org/wiki/Pukar%C3%A3

 

0 comentarios